Senin, 09 September 2013

kumpulan pidarta bahasa Bali


                                                                                                               
 “PUTRA SASANA nginuti catur guru”
            Ida dane sareng sami, maka pemukahing atur, lugrayang titiang ngaturang pangenjali umat.
Om Swastyastu
-           Sane mustikayang titiang sane madeng maka yajamana karya
-          Sane wangiang titiang para semeton sudarma
-          Para anom-anom sane tresna sihin titiang
Ring rahinani sane becik puniki, sembah pangustuti, maserana antuk manah subhakti susrusa, katur majeng ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. Dumadak sakaning suecan, Ida titiang pingkalih ide dane sareng sami poleh kerahajengan lan kerahayuan. Sakaning pesewecan Ida titiang presida matur-atur rikalaning subha dewasa rahinane puniki. Jagi ngaturang indik darma wacana “ putra sasana nginuti indik catur guru

Ida Dane Sane Wangiang Titiang
Asih punia subhakti, punika wantah nulurin indria ritakala maurip, sekadi dewek titiangi puniki, purun titiang ngaturang dharma wacana sane mamurda Putra Sasana nginuti indik catur guru. Malarapan manah lascarya kalih bakti, satmaka punia sematra uningiang titiang. Ritakala titiang mahbahang kalih nguningayang sadaging ipun, pacang kapalih manut paletan ipun inggih punika:
1.      Punapi mahawian putra sasana sane aturang titiang.
2.      Sapunapi kaartosin putra sasana manut kertha basan ipun.
3.      Gaguat kalih pidabdab tikalaning ngamargiang sapulah-palih sane kabaos putra sasana punika.
4.      Putra sasana patut ajengang anggen nandakin aab jagate sekadi makin.
Ida Dane Sane Kusumayang Titiang
Manawi sareng sami sampun sauninga, manut sane kedartayang ring sejeroning radio, inggian sane kawacen ring surat kabar, aspunika taler kacingak  ring  televis, kabaos alit-alit kalih para yowana akeh sane neten maparilaksana sane nenten becik, minakadi: pitungkas, menjentos, mayuda ngawetuang pikobet, sane nenten patut baosang. Kaocap para putra druwene nenten nganutin sasananing dados putra. Napi mawinang sekadi asapunika duaning sane makin jagate sampun metiosan sareng idumun, idumun para yuanane neten jebani teken reraman ipun sane makin akeh tiyang cingakin para anom-anom bani teken anak sane sampun kelihan, Punika mahawinang titiang rumasa kalih ring manah, mautsaha matur waluya ipun jagra pawungu. Majeng ring ide dane pemekas ipun ring anom-anom, mangda sampunang kebabaos wiwilan biutane, punapi malih kapungkuran, kacawisang kalih kasobiahang antuk para sujana druwene sane mawasta Ajeg Bali. ngiring saking makin wenten rasa jengah ring anggan, ngupadi sane becik mangda presida ngemangihin napi sane tetojon para sejana deruwene apang nenten jagat Baline keambil oleh wangsa saking jagat jawi.
Selantur ipun pacang tincapang titiang teges putra sasana manut kertha basa ipun. Putra wit ipun saking bahasa sansekerta, sane maduwe arti nuntun utawi ngalangkungang. Sasana ketegesin swardarma sang maraga putra, mangda nyinanyang nutun kalih ngalakung sang maraga yayah rena saking kesengsaraan nyujur genahe langgeng.
Ida dane sane mustikayang titiang. Sane kaping tiga punapi sane maka geguat, rikala ngamargiang sasananing putra, ring sapusira kawentengang patut kecawisang? Yening kerasa ban titiang sinah para anom-anom sane patut nguningayang kaon utawi becik, tangkar prayatna. Yening imbayang titiang sekadi pedewekan I angsa  uning ipun teken milihin sane ngemertaning, yadiastun tetedayan ipun awor macapun ring endute.
Punika janten pacang kasidan yen prade seleng melajahang angga, kadi munggah ring niti sastra taki-takining sewaka guna widya “sekantune anom patut mutsaha malajahin sastra, mangda madruwa panguruhan kalih gegunan angen geginan” manut sekadi bawos sane makin “masa muda adalah masa belajar”
Wenten sane patut anggen atma raksa, anggen gegemet sejroning angga sarira, sekadi piteket sang rama Dewa ring arin sang bhatara kasurat ring kekawin Ramayana. Sasana ya gegen, tang sarad wulati lana, sojaring aji ya tuten, yeka mawa kasuka  teges ipun “Sasana gugoning, kecap sastrane waspadayang, sakancan ucap tuture anutin, punika sida ngawentuang kasukan”

Ida dane sane wangiang titiang, para yowana sane subagia. Yen sampun asampunika antuk mikukuhin angga, janten nenten pacang obah ngagem sasananing putra, putra saputra pacang kebaos, masunara ngalangin pikayun kula warga, sinah jagi kaarepang ring jagate lan kerahayuan sinah jagi kepanggihin ring jagate.
Ida dane sane kesuksemayang titiyang
 Agem putra sasana patut kepucukang, pemekas majeng ring ida Sang Hyang Amurbeng sarat. Saantukan Ida sane ngardi jagate, malarapan antuk yadnyan Ida. patut setata I raga Astiti Bhati mangda para yoanane poleh karahayuan lan kerahajangan.
Kaping kalih ring biyang aji sane ngerupaka irage sareng sami kebaos dewa dekala patut khabaktin, ageng pisan wiakte yasa kartinnyane makadi: ngembasang, ngupapiran, ngicen ajah, nyekolahang, pangaptinnyane, madrue putra suputtra pageh ngagem sasanin putra. Mawinan sang meraga putra patut bakti pisan bakti ring rerama. Kakawin niti sastrane ngungahang asapuniki tingkahing suta anuting bapa gawenya muang guna pindhanen “swadarmaning putra patut satinut ring pitutur reramane lascarya ngayahin, gegunan irerama sane becik patut pikolihang saha lanturang, satmaka anggen naur utang ring anak lingsir.
Kaping tiga, ring sang maraga guru ring sekolah, yasa kertin wiakti agem sane kalintang mautama pisan. Duangi sang maraga guru ngicening penguruhan, sanjiwaning, pangupa jiwa, cingakin ring tatwa penguruhan minakadi santra agama, tata titi tingkahin awak, miwa oleh sarira, utawi keterampilan, manut bawos minakadi makine ilmu pendidikan.
Punika sama wantah paican para guru ring sekolah, swadarmaning dados sisya patut ngagem sasana, patut pisan ngadap kasor ring guru pangajian. Sepatutne dados sisya nelaksanayang pituduh sang guru.
Sane kaping pat, ring sang ngiter jagat, kebaos guru wisesa utawi pemerintah. Para anom-anom sareng sami patut nelaksanayang kedyatmika. Sekadi bebaosane sane makin material spiritual maka pacang nyujur santa jagadhita ring jagate. Sampunang para anom-anomi melaksana sane noracora sane mawinang para guru wisesa kemewehan, mangda nelaksanayang pituduhnyane, mangda dodos putra sane maguna tur kaeigunayang antuk wangsa lan Negara.
Ingih Ida Dane sane wangiang titiang. Manut atur titiang ring ajeng, sejeroning abb jagate makin kebaos awor campur tan pewates, ( zaman globalsasi)  duangi sekadi aspunika ngiring sareng sami ngajengang gumi Baline. Yening sampun para semeton Bali sareng sami madruwe kawikanan nganutin kadi kojaring aji, sinah pacang merasidayang lepas saking pangrabdan kalih pangrubeda jagate sane makin.
Ingeh ida dane sane wangiang kalih mustikayang titiang. Wantah kadi asapunika prasida antuk titiang ngaturang sedaging putra sasana, kaanggen manggala sejeroning darma wacana puniki. Saantukan titiang uning teken titiang kantun wimuda, tamben, tuna ring sang hyang aji sastra, janten tuna antuk titiang nguningayang, durung manut sajeroning arsa. Antuk ketunayan titiang punika, titiang nunas geng rena pangampura.
Maka pemuput atur, titiang ngaturang prama santi.
Om Santih Santih Santih Om

Tidak ada komentar:

Posting Komentar